तुम्हाला कधी असं वाटलंय का, की तुम्ही खरंतर कोण आहात हे तुम्हालाच माहीत नाही? मी म्हणजे, आपण सगळे एका विशिष्ट भूमिकेत राहायचा प्रयत्न करतो. पण मग एक दिवस असा येतो, जेव्हा स्वतःची ओळख शोधायची इच्छा प्रबळ होते. ही वैयक्तिक वाटचाल सुरू होते. ही माझीच गोष्ट आहे – स्वतःची ओळख : माझी खरी गोष्ट. ही फक्त एक कल्पना नसून, आत्मसाक्षात्कार होण्याची सुरुवात आहे.
माझं बालपण सगळ्यासाठी ‘चांगली मुलगी’ बनण्यात गेलं. शाळेत चांगले गुण, घरी चांगलं वागणं. पण मला काय हवंय, मी कोण आहे? याचा विचारच नव्हता. एक अभ्यास सांगतो की, 60% पेक्षा जास्त लोक आपल्या 30 व्या वर्षापर्यंत आपली ‘खरी ओळख’ शोधत असतात. मीही त्यातली एक होते.
मग कॉलेजचे दिवस आले. स्वतःला जाणण्याची, स्वतःच्या आवडीनिवडी ओळखण्याची ही खरी पहिली संधी. इतरांच्या अपेक्षा आणि माझ्या स्वतःच्या इच्छा यांच्यातील फरक जाणवू लागला. हा फरक जाणवणं हीच आत्मबोध होण्याची पहिली पायरी आहे.
मग काय झालं? एक प्रवास सुरू झाला
माझ्या लेखनाची आवड मी नेहमी दडपून ठेवली होती. ‘यातून पैसा कसा मिळणार?’ अशा प्रश्नांनी मी माझ्या स्वतःच्या स्वप्नांवरच बंदी घातली होती. पण मग एक दिवस, मी ठरवलं. फक्त पाच मिनिटं, रोज लिहायचं. त्यानंतरचे दिवस असे होते:
- पहिले आठवडे: मनात अपराधीपणाची भावना. ‘हे करून काय फायदा?’
- पहिले महिने: एक विचित्र शांतता जाणवू लागली. लिहिणं हे माझ्यासाठी ध्यानासारखं झालं.
- सहा महिने: माझ्या लिखाणातून माझे विचार, माझी भीती, माझी आशा स्पष्टपणे दिसू लागली. हेच खरं तर खरी ओळख असते.
हे सगळं करताना माझ्यासमोर एकच प्रश्न होता: मी माझ्यापुरतीच चांगली आहे का? की इतरांना आवडेल अशी बनण्याचा प्रयत्न करत आहे? हा प्रश्न माझ्या सगळ्या वाटचालीचा आधारस्तंभ ठरला.
स्वतःला स्वीकारणं हा सर्वात मोठा विजय
माझ्या वाटचालीतील सर्वात महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे स्वीकार करणे. मी परिपूर्ण नाही हे पटून घेणं. माझ्यात कमतरता आहेत, तशीच मला काही विलक्षण गुणही आहेत. खरं तर, आत्मप्रेम म्हणजे आपल्या सर्व बाबींना मनापासून मांडणारा मित्र बनणं.
उदाहरणार्थ, मी खूप भावनाप्रधान आहे. आयुष्यभर मला हे एक दोष वाटत होतं. पण जेव्हा मी या गुणाला स्वीकारलं, तेव्हा कळलं की माझं लेखन, माझी कविता याच भावनांमुळेच इतरांशी संवाद साधू शकते. आपल्या वैशिष्ट्यपूर्ण गोष्टींचा स्वीकार केल्याशिवाय खरी ओळख पूर्ण होत नाही.
तुम्ही कसे सुरुवात करू शकता?
तुमची स्वतःची वाटचाल सुरू करायची असेल, तर काही सोप्या पायऱ्या आहेत. मी स्वतः केल्यामुळे सांगते.
- एकांत शोधा: दररोज फक्त पाच मिनिटं स्वतःबरोबर राहा. फोन नको, टीव्ही नको. बसून राहा.
- प्रश्न विचारा: ‘आज मला कशाने आनंद झाला?’ ‘मी कोणती गोष्ट मोकळेपणाने करू शकते?’
- नकार द्यायला शिका: ज्या गोष्टी तुमच्या आत्म्याशी जुळत नाहीत, त्यांना ‘नाही’ म्हणण्याची हिंमत करा.
- एखादी नवी गोष्ट करून पहा: जी गोष्ट तुम्हाला नेहमी करायची होती पण घाबरत होता, ती करा