ଆପଣ କେବେ ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି କି ଜୀବନ ଆପଣଠାରୁ ବହୁତ ଅଧିକ ଚାହୁଁଛି? ଏଇ ଅନୁଭୂତି ଆସେ ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଆମର ସୀମା ନିର୍ଧାରଣ କରିପାରୁ ନାହିଁ। ଏହା ଆମର ମାନସିକ ସୁସ୍ଥତା ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଏ। ଆମେ ନା ଚାହିଁଲେ ବି ‘ହଁ’ କହିଦେଉ, ଆମର ନିଜସ୍ୱ ସମୟ ଓ ଶକ୍ତି ନିଷ୍କାଶିତ ହୋଇଯାଏ। ତେଣୁ, ସୀମା ନିର୍ଧାରଣର ଗୁରୁତ୍ୱ ବୁଝିବା ଏକ ଜରୁରୀ ଜୀବନ ଦକ୍ଷତା। ଏହା ଆପଣଙ୍କୁ ଆତ୍ମ ସମ୍ମାନ ବଢାଇବାରେ ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ସମ୍ପର୍କ ଗଠନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
ମୁଁ ଜଣେ ବନ୍ଧୁକୁ ଜାଣେ ଯିଏକି ସର୍ବଦା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥାଆନ୍ତି। ଶେଷରେ ତାଙ୍କର ନିଜର ମାନସିକ ଶାନ୍ତି ହରାଇବାକୁ ପଡୁଥିଲା। ତାଙ୍କୁ ବୁଝାଇବା ପରେ, ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଜଣା ପଡିଲା କି ‘ନା’ କହିବା କିଛି ଖରାପ ନୁହେଁ, ତାଙ୍କ ଜୀବନ ସହଜ ହୋଇଗଲା। ଏହା ତାଙ୍କୁ ନିଜ ପ୍ରତି ଭଲ ପାଇବାକୁ ଶିଖାଇଲା।
ସୀମା ନିର୍ଧାରଣ କେବଳ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖିବା ନୁହେଁ। ଏହା ନିଜକୁ ଓ ନିଜର ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା। ଏହା ଏକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଘୋଷଣା ଯେ, “ମୋର ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି, ମୋର ମଧ୍ୟ ଭାବନା ଅଛି।” ଏହା ଆପଣଙ୍କୁ ଏକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ଜୀବନଶୈଳୀ ପାଇଁ ଏକ ମଜଭୁତ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ।
କାହିଁକି ଆମେ ସୀମା ନିର୍ଧାରଣ କରିବା କଷ୍ଟକର ବୋଲି ଭାବୁ?
ଆମେ ଭାବୁ ଯେ ଲୋକେ ଆମକୁ ପସନ୍ଦ କରିବେ ନାହିଁ। ଆମେ ଦୁଃଖୀ କରିବା ଭୟ କରୁ। କିନ୍ତୁ ଏହା ଏକ ବିରାଟ ଭ୍ରମ। ଏକ ଗବେଷଣା ଦର୍ଶାଏ ଯେ, ଯେଉଁମାନେ ସ୍ପଷ୍ଟ ସୀମା ନିର୍ଧାରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପର୍କଗୁଡିକ ଅଧିକ ଟିକା ରହେ। ଆସନ୍ତୁ କିଛି କାରଣ ଦେଖିବା:
- ଲୋକପ୍ରିୟତାର ଭୟ: “ଯଦି ମୁଁ ‘ନା’ କହିବି, ସମସ୍ତେ ମୋତେ ଛାଡିଦେବେ କି?” ଏହି ଚିନ୍ତା ଆମକେ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ପରେଶାନ କରେ।
- ଦୋଷୀ ଭାବନା: ଆମେ ନିଜକୁ ଦୋଷୀ ମନେକରୁ ଯେ ଆମେ କାହାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିଲୁ ନାହିଁ।
- ସ୍ପଷ୍ଟତାର ଅଭାବ: ଆମେ ଜାଣିନାହୁଁ କି କିପରି ଭଲ ଭାବରେ ନା କହିବେ।
ମୁଁ ଏକ ଉଦାହରଣ ଦେଉଛି: ଧରୁଛି ଆପଣଙ୍କର ଏକ କଲିଗ୍ ଆପଣଙ୍କୁ ଏକ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ ମାଗୁଛନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ନିଜେ ବ୍ୟସ୍ତ। ଏଠାରେ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ସୀମା ହେଉଛି, “ମୁଁ ବର୍ତ୍ତ